Η Νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία
για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων
(Η τελευταία ευκαιρία για την εφαρμογή
της Βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα)
του Κώστα Στεφ. Τσίπηρα
- πολιτ. μηχ. - χωροτάκτη,
- συγγραφέα του νέου βιβλίου
«ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ»
(εκδόσεις Κέδρος)
- ιδρυτικού μέλους του
«Συλλόγου Ολιστικής
Προσπαθώντας, συχνά, να ερμηνεύσουμε την τεχνολογική, χρονικά, υστέρηση, που παρατηρείται σε πολλούς τομείς της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, (δηλαδή την εφαρμογή και την διείσδυση νέων τεχνολογιών, σε σχέση με τις άλλες λεγόμενες προηγμένες χώρες), συνηθίζουμε να λέμε ότι «η Ελλάδα κοιμάται τον ύπνο του δικαίου» και να αποδίδουμε το φαινόμενο ή στα ή στα τεχνοφοβικά γρανάζια της δημόσιας διοίκησης ή στην ανυπαρξία κατάλληλων δομών ή υποδομών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Μόνο που, καμιά φορά, η «Ελλάδα δεν κοιμάται το ύπνο του δικαίου», αλλά απλά κάποιοι την αφήνουν να κοιμάται για να παίζουν ανεμπόδιστοι μικρο-παιχνίδια εξουσίας ή να κερδοσκοπούν ασύστολα, σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος.
Και όταν αυτό, το δημόσιο συμφέρον, συνδέεται με θέματα υγείας, ποιότητας ζωής ή περιβάλλοντος, και όταν αυτό το δημόσιο συμφέρον, συνδέεται με το ίδιο το ξεπέρασμα της οικολογικής κρίσης που μαστίζει τον πλανήτη μας, καταλαβαίνει κανείς ότι τα μικρο-παιχνίδια εξουσίας και κερδοσκοπίας, δεν μπορούμε παρά να τα καταγγείλουμε και να απαιτήσουμε επιτακτικά να σταματήσουν.
|
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της, θα κληθεί να πληρώσει, σύντομα, πρόστιμα 50 – 100 $ (δολάρια) τον τόνο, (για κάθε επιπλέον ρύπο από το όριο που επιβληθεί), για κάθε ρύπο CΟ2 (διοξείδιο του άνθρακα).
Και παρόλα αυτά δεν μειώνει τους ρύπους της ή δήθεν δείχνει ότι κάτι μειώνει, με την ίδια λογική που οι κυβερνήσεις έκρυβαν το δημόσιο χρέος της μώρας μας ( μέχρι που αποκαλύφθηκε, για να γίνει «ρεζίλι των σκυλιών»…).
Φυσικά το πρόβλημα της σπατάλης ενέργειας και άρα και της αύξησης των τόσο καταστροφικών για το περιβάλλον ρύπων που την συνοδεύουν, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο ή σχετίζεται άμεσα με την λεγόμενη «βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης του μέσου πολίτη», που και αυτή οφείλεται στην, επίσης, λεγόμενη «δραματική αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος» (και λέω λεγόμενη, γιατί όταν καταστρέφονται οι λειτουργίες της κοινωνίας των πολιτών, όταν οι πόλεις γίνονται απάνθρωπες και όταν ο καρκίνος, που οφείλεται κατά 80% στην μόλυνση του περιβάλλοντος και της διατροφικής αλυσίδας, θερίζει τι να τον κάνω εγώ τον δείκτη που δείχνει πόσες δορυφορικές τηλεοράσεις και πόσα αυτοκίνητα 4 Χ 4 υπάρχουν στην Ελλάδα;).
Αυτές όμως οι «αυξήσεις» (Α.Ε.Π., κλπ), σχετίζονται και με τον κτιριακό τομέα, που είναι και το, κατ΄ εξοχήν, αντικείμενο μας.
Και στην Ελλάδα παρατηρείται μία συνεχής αύξηση του δομημένου χώρου που χρησιμοποιούν οι πολίτες της (άρα αύξηση και της ενέργειας που απαιτείται για να θερμανθεί, να δροσιστεί και φωτιστεί!).
Στις αρχές τις δεκαετίας του ΄80, αντιστοιχούσαν 28μ2 / άτομο.
Σήμερα φθάσαμε στο 42μ2 / άτομο, (όταν στην Μόσχα π.χ. αντιστοιχούν 11,6μ2 , στο Παρίσι περίπου 30μ2 και στην Ζυρίχη 50μ2)!! Τετραγωνικά μέτρα, φυσικά, και στην συντριπτική τους πλειοψηφία, αμόνωτα ή δήθεν θερμομονωμένα (μην ξεχνάμε την ελλιπή ενεργειακή νομοθεσία και ότι οι θεσμοθετημένες μελέτες θερμομόνωσης – που και αυτές δεν εφαρμόζονται στην πράξη – γίνονται με το λανθασμένο κανονισμό του 1979, δηλαδή 26 χρόνια παράγουμε ψευδο-μελέτες!)
Και έτσι φθάσαμε σήμερα στην τεράστια αύξηση της χρήσης κλιματιστικών μηχανημάτων ( οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν κατά 800% τα τελευταία χρόνια!), να καταναλώνουμε σχεδόν διπλάσια ποσότητα ενέργειας, ανά κάτοικο τυπικού κτιρίου, σε σχέση π.χ. με την βορειότερη, ψυχρότερη (ή σκοτεινότερη!) Δανία (Kwh/m3/άτομο).
Μερικά συγκλονιστικά δεδομένα
Ο κύκλος εργασιών του κτιριακού τομέα της παγκόσμιας οικονομίας (Π.Ο), ανέρχεται σε 3.000 δισεκατομμύρια δολάρια και αντιπροσωπεύει το 10% της παγκόσμιας Οικονομίας.
Το 30% αυτού του τεράστιου ποσού αφορά την Ευρώπη, το 22% τις Η.Π.Α., το 21% την Ιαπωνία και το 4% τον υπόλοιπο κόσμο!! (φανταστείτε δηλαδή τι θα γίνει όταν οι Κινέζοι θελήσουν να μιμηθούν τους Έλληνες και να περάσουν από τα 7μ2 / άτομο στα 42μ2 !).
Στον κτιριακό τομέα απασχολούνται 110.000.000 εργαζόμενοι, (το 7% της παγκόσμιας αγοράς).
Στα κτίρια αντιστοιχεί:
Το 1/6 των παγκόσμιων πόρων!
Το 40% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας
Το 16% του νερού
Το 70% των εκπομπών CO2
Και στην Ελλάδα το 75% περίπου των κτιρίων (δημοσίων και ιδιωτικών), όχι μόνο είναι ενεργοβόρα, αλλά ούτε καν πληρούν τους όρους ποιότητας εσωτερικού αέρα (αντί 600 ppl, ξεπερνούν και τα 4.000 ppl CO2 ).
Το, δυστυχώς, λογικό σενάριο αύξησης κατά 42% της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων στην Ελλάδα, μέχρι το 2020, όχι μόνο θα τινάξει στον αέρα της διεθνείς υποχρεώσεις μας (π.χ. πρωτόκολλο του Κιότο), αλλά θα μας υποχρεώσει, και μάλιστα σύντομα, να βάλλουμε, σαν φορολογούμενοι, βαθιά το χέρι στην τσέπη μας, για να πληρώνουμε σε τρίτες χώρες, δικαιώματα αγοράς ρύπων…..
Αφήστε που η όλη κατάσταση απειλεί να τινάξει σύντομα, το ενεργειακό μας σύστημα - από φορτίο αιχμής 5,5 GW (γιγαβάτ), φθάσαμε αισίως πέρσι στα 11 GW (γιγαβάτ) - και να το απαξιώσει σε τέτοιο βαθμό, που και νέοι σταθμοί παραγωγής ενέργειας να φτιαχτούν, θα μοιάζουν με την τοποθέτηση νερού σε τρύπια βαρέλια……
Γι΄ αυτό και χρόνια τώρα φωνάζουμε:
ΟΧΙ νέοι σταθμοί ενέργειας (άρα και περισσότεροι ρύποι και σπατάλη χρημάτων)
ΝΑΙ σε νέα βιοκλιματικά κτίρια.
Και ποιος μας άκουγε ;
Σε σύνολο 100.000 Ελλήνων μηχανικών, υπάρχουν 4 εξειδικευμένα γραφεία, 200 με 300 μηχανικοί που έχουν περάσει από σεμινάρια και 100, περίπου, άλλοι που ασχολούνται περιστασιακά με το αντικείμενο.
Μία σχετική υπηρεσία υπάρχει στο ΥΠ.Ε.ΧΩ.Δ.Ε. και αυτή υπολειτουργεί.
Το Κ.Α.Π.Ε. εδώ και χρόνια δεν πληροί το ρόλο του, του Συμβούλου της πολιτείας.
Εξειδικευμένες σπουδές δεν υπάρχουν στα Ελληνικά Πολυτεχνεία (με 1 - 2 φωτεινές και μεμονωμένες εξαιρέσεις).
Το Τ.Ε.Ε. περισσότερο ασχολείται με το ποιος θα είναι ο Πρόεδρος του και λιγότερο με το να πιέσει για την εφαρμογή της λογικής.
Για το τι γίνεται στην υπόλοιπη ελληνική κοινωνία αφήστε τα, καλύτερα….
(θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 2006)
Ευτυχώς, όμως, που ήρθε η νέα Κοινοτική Οδηγία 2002/91, η οποία μάλιστα θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 2006, να μας δώσει ελπίδες!
Τι λέει περιληπτικά, αυτή η Οδηγία;
1. Επιβάλλεται η ενεργειακή Πιστοποίηση όλων των νέων κτιρίων (εφόσον ξεπερνάει τα 100μ2).
2. Επιβάλλεται η εφαρμογή ελάχιστων ενεργειακών απαιτήσεων
3. Επιβάλλεται η τακτική επιθεώρηση (κτιρίων, αλλά και λεβήτων!)
ΕΡΩΤΗΣΗ:
Μπορούμε λοιπόν πρέπει να ζητωκραυγάσουμε; !
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Και ναι, και όχι ! (και να δούμε το γιατί).
Γιατί ήταν αποτέλεσμα συμβιβασμού μεταξύ δύο τάσεων στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των υπέρμαχων της πιστοποίησης με βάση πραγματικά κτιριακά δεδομένα και της θεωρητικής.
Όσοι αγοράζεται ηλεκτρικές συσκευές θα έχετε δει την κατάταξη τους (Α, B, C, D, E κλπ, με βάση την κατανάλωση τους), το ίδιο θα γίνει και με τα κτίρια.
Η Ελλάδα είναι από τις 3 – 4 χώρες με πολύ καλά κτιριακά δεδομένα (προς θεού τα ίδια τα κτίρια είναι άθλια) όσον αφορά στατιστικά τις ενεργειακές τους καταναλώσεις. Όμως δεν στέλνει επιστήμονες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. C.E.M., αλλά περιμένει να της επιβάλλουν οι άλλοι τα standard τους. Και έτσι της επιβλήθηκαν κριτήρια ομογενοποίησης που πιθανά να απέχουν από την πραγματικότητα (π.χ. γνωρίζουμε ότι ένα κτίριο της Αθήνας, χρειάζεται διαφορετική ενέργεια από ένα κτίριο της Θεσσαλονίκης, λόγω διαφοράς κλίματος, κλπ. Σύντομα θα διαπιστώσετε ότι μπορεί και να μην είναι έτσι ακριβώς !!).
Θα υπάρχουν φυσικά πέντε (5) τάξεις κτιρίων, με το μέσο να είναι C (λατινικό).
Που θα βάλουμε όμως το Α; Εάν δεν λαμβάνουμε υπ΄ όψιν τα πραγματικά δεδομένα, θα υπάρξουν σφάλματα απροσδιοριστίας.
Και ποιοι, ακριβώς, θα είναι οι ευρωκώδικες υπολογισμού που θα μας βοηθήσουν να πιστοποιήσουμε τα κτίρια; !
Το σίγουρο, επίσης είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα εξακολουθήσει να βλέπει το κτίριο αποσπασματικά και όχι ολιστικά, δηλαδή να την ενδιαφέρουν, ουσιαστικά, μόνο οι εκπομπές, κυρίως του CO2 (διοξειδίου του άνθρακα). Για τα υλικά, το νερό, το ραδόνιο, τις ακτινοβολίες, ουδείς λόγος.
Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η Οδηγία 2002/91 δεν είναι ένα τεράστια βήμα και γι΄ αυτό και θα πρέπει να την επικροτήσουμε.
B. Και στην Ελλάδα τι γίνεται;
Είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί, ωραίοι και ανεφάρμοστοι νόμοι. Ένας επί πλέον θα μας μάρανε;
Ευτυχώς όμως που στην Κοινοτική Οδηγία, προβλέπονται Ενεργειακοί Επιθεωρητές, που αν δεν καταστούν καταπιεστές – γραφειοκράτες και αν δεν οδηγήσουν στην παραγωγή βιομηχανίας πιστοποιητικών, θα βοηθήσουν αρκετά στην εφαρμογή του.
Ευτυχώς επίσης, (που ακόμα!) η χώρα μας μπορεί να ορίσει αν οι δείκτες της ενεργειακής πιστοποίησης θα εφαρμόζονται με βάση τα μ2 ή τα μ3 ενός κτιρίου ( σε κτίρια με μεγάλο ύψος ο όγκος είναι καθοριστικός και αν εφαρμοστούν με βάση τα μ2 κάποια κτίρια θα αδικούνται και θα εξυπηρετούνται τα συμφέροντα μεγάλων κτιρίων π.χ. βιομηχανιών, άρα και των ιδιοκτητών τους, και ο νοών νοείτο…..)
Όμως …..
Όμως .
Π.χ. σε υπάρχοντα κτίρια, που θα θέλουν ανακαίνιση, πως θα γίνει ενεργειακή πιστοποίηση, όταν απ΄ τους 100 π.χ. ιδιοκτήτες οι 99 συμφωνούν και διαφωνεί μία γιαγιά;!
Τα κτίρια δεν είναι ούτε φυσικά, ούτε νομικά πρόσωπα. Με ποιόν τρόπο θα επιβληθεί η Κοινοτική Οδηγία; !
Και με βάση ποια ενεργειακά δεδομένα; Θα μπορεί ένας διαχειριστής κοινοχρήστων να «παίξει με τις εκπομπές Co2 (διοξειδίου του άνθρακα)», πλαστογραφώντας τα τιμολόγια και τις ποσότητες πετρελαίου κεντρικής θέρμανσης που καταναλώνει ένα κτίριο, ή π.χ. θα υποχρεωθεί ένας Δημόσιος Οργανισμός (π.χ. η Δ.Ε.Η.) να συλλέγει τιμολόγια και καταναλώσεις;
Και θα αγοράζουμε ή θα κατασκευάζουμε «πράσινα κτίρια- μαϊμούδες» κατόπιν παραγγελίας (με το αζημίωτο) ή θα πείσουμε τους πολίτες ότι είναι για το καλό τους, για το καλό της υγείας τους, της πόλης, της χώρας και του πλανήτη τους του ίδιου, να κατασκευασθούν ή να επισκευαστούν οικολογικά και άρα και ενεργειακά σωστά τα κτίριά τους ;!
Όμως ειλικρινά, φίλες ή φίλοι, το πρόβλημα δεν βρίσκεται μόνο εκεί. Γιατί….
Γιατί, βρισκόμαστε, σχεδόν 6 - 7 μήνες πριν την εφαρμογή αυτής της τόσο σημαντικής Κοινοτικής Οδηγίας και η συντριπτική πλειοψηφία των μηχανικών και των πολιτών την αγνοεί !
Γιατί, «η Ελλάδα δεν κοιμάται τον ύπνο του δικαίου», αλλά κάποιοι, με το αζημίωτο, την έχουν κοιμίσει, γιατί έχουν άνομους σκοπούς.
Πως αλλιώς να δικαιολογήσει κανείς το γεγονός, ότι ενώ οι υπολογιστικές λεπτομέρειες της νέας Κοινοτικής Οδηγίας είναι επτασφράγιστο μυστικό, ήδη κάποιοι τελειώνουν το λογισμικό (software) το οποίο και σκοπεύουν, κατ΄ αποκλειστικότητα να μας πουλήσουν, για να πιστοποιούμε τα κτίρια μας ;!
Πως αλλιώς να δικαιολογήσει κανείς το γεγονός, ότι ενώ κανένας δεν γνωρίζει ακριβώς τις λεπτομέρειες εφαρμογής της πιστοποίησης στην πράξη, άρχισαν να στήνονται «εταιρίες πιστοποίησης» αλλά και Ιδιωτικά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (.Ι.Ε.Κ.) που θα αναλάβουν υποτίθεται την εκπαίδευση των επιθεωρητών; !
Και γιατί, αντί να οργανωθούν δεκάδες ημερίδες, συνέδρια κλπ, σε όλη την χώρα, αντί να εκδοθούν δεκάδες φυλλάδια, ενημερωτικές μπροσούρες κλπ, ακόμα και η απλή ενημέρωση για την Κοινοτική Οδηγία να γίνεται σε περιορισμένους κύκλους, με χαμηλή συμμετοχή ή σχεδόν αποκλειστικά στην Αθήνα και όχι από το ίδιο το κράτος;!
Οι απαντήσεις δικές σας ………
