Είναι ο μεγαλύτερος οικολογικός οικισμός της Μεγάλης Βρετανίας που συνδυάζει φιλική προς το περιβάλλον κατοικία και εργασία επί τόπου. Οι κάτοικοι της κοινότητας BedZED (Beddington Zero Energy Development) στο Beddington (Sutton) έχουν εντάξει την έννοια της αειφορίας σε κάθε διάσταση της καθημερινής τους ζωής.
Είτε πρόκειται για την κατανάλωση ενέργειας και νερού, είτε για τη θέρμανση, τον τρόπο μετακίνησης ή την ανακύκλωση των απορριμμάτων, η αρχή είναι μία: μηδέν ενέργεια (zero energy). Αυτό σημαίνει, ότι η κατανάλωση δεν ξεπερνά την παραγωγή ενέργειας, η οποία προέρχεται μόνο από ανανεώσιμες πηγές που βρίσκονται εντός του οικισμού. Με αυτόν τον τρόπο η κοινότητα δε συμβάλλει στην αύξηση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.. Είναι ένα ζωντανό παράδειγμα για το πώς η στέγαση και οι απλές καθημερινές συνήθειες μπορούν να σχεδιαστούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποφεύγεται η υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Το ιδιαίτερο, όμως, του οικισμού είναι ακριβώς ότι απέχει πολύ από το να είναι απλά και μόνο ένας «πράσινος» τόπος ζωής. Στοχεύει να αποτελέσει το σηματοδότη για το πώς μπορεί κανείς να ανταποκριθεί σε σύγχρονες ανάγκες στέγασης, αλλά και καθημερινότητας, χωρίς να επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον. Δείχνει, ότι ένας φιλικός προς το περιβάλλον τρόπος ζωής είναι εύκολος, προσιτός και ελκυστικός. «Η κοινότητα BedZED είναι συναρπαστική, διότι δίνει τη δυνατότητα στον καθένα μας να κάνει τη διαφορά σε προβλήματα, όπως οι κλιματικές αλλαγές, μέσα από την επιλογή του σπιτιού του», λέει ο αρχιτέκτονας της BedZED, Bill Dunster.
Μηδέν ενέργεια
Μηδέν ενέργεια σημαίνει, ότι η κατανάλωση δεν ξεπερνάει την παραγωγή. Ολόκληρος ο σχεδιασμός των κτηρίων, από τη διαρρύθμιση και τα οικοδομικά υλικά μέχρι την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, έγινε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας. Η αποφυγή χρήσης ορυκτών καυσίμων σημαίνει ταυτόχρονα και μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή μη συμμετοχή στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Πώς ακριβώς γίνεται αυτό;
Οι καθημερινές ανάγκες των κατοίκων σε θέρμανση και ηλεκτρικό ρεύμα καλύπτονται από ένα σταθμό συμπαραγωγής θερμότητας και ισχύος (Combined Heat & Power Unit), ο οποίος χρησιμοποιεί ως καύσιμο υπολείμματα ξυλείας. Αυτό έχει δύο πλεονεκτήματα για το περιβάλλον: αφενός πρόκειται για βιοκαύσιμα, οπότε οι εκπομπές αερίων ουσιαστικά δεν αυξάνουν το ποσοστό διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αφετέρου αποφεύγεται η υποβάθμιση του περιβάλλοντα χώρου καθώς τα υπολείμματα ξυλείας, τα οποία αλλιώς θα κατέληγαν σε χωματερές χρησιμοποιούνται ξανά για να καλύψουν καθημερινές ανάγκες.
Η εξοικονόμηση ενέργειας γίνεται εξάλλου περιορίζοντας και τις απώλειες σε θερμότητα. Τα κτήρια έχουν μια ειδική επικάλυψη από υπέρ-μονωτικό υλικό στην οροφή, τους τοίχους και τα πατώματα, έτσι ώστε η ζέστη από τον ήλιο, τα φώτα, τις συσκευές, το ζεστό νερό και τις καθημερινές συνήθειες όπως το μαγείρεμα, να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία του σπιτιού. Οι χοντροί τοίχοι πάλι δεν αφήνουν να περάσει μέσα η καλοκαιρινή ζέστη, ενώ συγκρατούν θερμότητα το χειμώνα, διοχετεύοντας την τις πιο κρύες ώρες, κατά τη διάρκεια της νύχτας ή τις συννεφιασμένες μέρες.
Υπολογίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο οι κάτοικοι καταναλώνουν κατά 60% λιγότερο ρεύμα και 90% λιγότερη θέρμανση σε σύγκριση με τους ενοίκους ενός μέσου βρετανικού συμβατικού σπιτιού.
Εξασφαλίζοντας υδάτινους πόρους
Το μέσο βρετανικό νοικοκυριό καταναλώνει 150 λίτρα νερού κατ’ άτομο την ημέρα – το 1/3 του οποίου οφείλεται στο καζανάκι της τουαλέτας. Η κοινότητα BedZED εκτιμάται ότι έχει μειώσει την κατανάλωση νερού κατά 33% μέσω της εγκατάστασης κατάλληλων συσκευών που εξοικονομούν νερό και τουαλετών με καζανάκια «διπλής χρήσης». Εξάλλου το 1/5 της καθημερινής κατανάλωσης προέρχεται από βρόχινο και ανακυκλωμένο νερό, το οποίο αποθηκεύεται σε δεξαμενές που βρίσκονται στα θεμέλια των κτισμάτων.
Πράσινες μετακινήσεις
Προϋπόθεση για να δοθεί άδεια σχεδιασμού για το BedZED υπήρξε ένα νομικά δεσμευτικό σχέδιο για πράσινες μετακινήσεις, το οποίο βασίστηκε στο τρίπτυχο: περιορισμός ανάγκης μετακινήσεων, προώθηση μέσων μαζικής μεταφοράς, εναλλακτικές λύσεις για τη χρήση ιδιωτικών οχημάτων. Η ανάγκη για μετακινήσεις περιορίζεται με τη δημιουργία θέσεων εργασίας καθώς και εγκαταστάσεων, όπως γυμναστήριο, καφετέρια και κατάστημα στα όρια της περιοχής, ενώ συζητείται και συνεργασία με τοπικό super market που θα εφοδιάζει τακτικά τους κατοίκους με τα απαραίτητα ψώνια. Το δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς που φτάνει στον οικισμό εξυπηρετεί άμεσα τους κατοίκους ολόκληρη τη διάρκεια της μέρας.
Εξάλλου, πέρα από τη χρήση ποδηλάτων ως εναλλακτικού μέσου μετακινήσεων, υπάρχει ένα club αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης, από το οποίο καθένας μπορεί να δανείζεται όχημα για προσωπική χρήση στη βάση ενός point system. Η κοινότητα στοχεύει να παράγει σε δέκα χρόνια αρκετή ενέργεια μέσω φωτοβολταϊκών συσσωρευτών, ώστε να τροφοδοτεί 40 ηλεκτρικά οχήματα που θα βρίσκονται στη διάθεση των κατοίκων. Στόχος είναι να περιοριστεί σε αυτό το διάστημα η εκπομπή ορυκτών καυσίμων από τη χρήση ιδιωτικών αυτοκινήτων κατά 50% σε σύγκριση με τις συμβατικές εξελίξεις.
Ζώντας με έναν πλανήτη
Ο οικισμός BedZED δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος One Planet Living – «Ζώντας με έναν πλανήτη», το οποίο υλοποιείται από τη βρετανική περιβαλλοντική οργάνωση BiοRegional σε συνεργασία με το WWF. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι να μειωθεί το «οικολογικό αποτύπωμα» κάθε ατόμου σε λιγότερο από 1,8 εκτάρια παγκοσμίως. Η έννοια «οικολογικό αποτύπωμα» αναφέρεται στην έκταση παραγωγικής γης, πόσιμου νερού και θάλασσας που είναι απαραίτητα για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε ενέργεια και νερό, συνυπολογίζοντας τις εκπομπές ρύπων και την έκταση που χρειάζεται για την απόθεση των απορριμμάτων.
Σύμφωνα με στοιχεία του WWF, αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα στο σύνολό της καταναλώνει 20% περισσότερους πόρους από αυτούς που είναι διαθέσιμοι. Ο τρόπος ζωής της Ευρώπης των 25 θα απαιτούσε 2,5 πλανήτες για να συντηρηθεί εάν υιοθετούνταν από όλους τους κατοίκους της γης, ενώ αντίστοιχα ο αμερικάνικος τρόπος ζωής θα απαιτούσε 5 πλανήτες. Η παγκόσμια ισορροπία έχει επομένως διαταραχτεί και αυτό γίνεται εμφανές με φαινόμενα όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη και οι κλιματικές αλλαγές, η εξαφάνιση των δασών και η ερημοποίηση. Πρωτοβουλίες όπως το «Ζώντας με έναν πλανήτη» είναι εξαιρετικά σημαντικές, ώστε να γίνει κατανοητό πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής μπορεί να διαμορφωθεί έτσι ώστε να μην υποβαθμίζεται το περιβάλλον. Και σε αυτήν την προσπάθεια τον πρώτο λόγο έχει σαφώς η ανάπτυξη νέων, φιλικών προς το περιβάλλον, τεχνολογιών. |
